دستگاه تصفیه هوا
دستگاه تصفیه هوا وسیله‌ای است که آلودگی‌های هوا را حذف کرده و عموماً برای افراد مبتلا به آلرژی و آسم، همچنین از بین بردن دود سیگار مناسب است. انواع تجاری دستگاه تصفیه هوا به صورت کوچک و مستقل یا در ابعاد بزرگتر که در دستگاه‌های تهویه مطبوع در صنایع پزشکی، صنعتی و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
دستگاه‌های تصفیه‌ی هوا انواع مختلفی داشته و هر کدام نیز مصارف، مزایا و معایب خاص خود را دارند.
انواع دستگاه تصفیه هوا
- تصفیه هوا برای اماکن بزرگ
- تصفیه هوا خانگی و و اماکن متوسط: که خود شامل 3 نوع رومیزی، ایستاده و همراه است.
- تصفیه هوا برای اتاق خواب و کودک
- تصفیه هوای خودرو
نکات مهم هنگام خرید دستگاه تصفیه هوا
1. فضای تحت پوشش دستگاه
یکی از مهمترین مواردی که هنگام خرید دستگاه تصفیه هوا باید در نظر داشت، اندازه‌ی فضایی است که باید هوای آن تصفیه شود. ظرفیت پوشش دستگاه، با مترمکعب سنجیده می‌شود. بهتر است ظرفیت فضای تحت پوشش دستگاه، کمی از اندازه‌ی اتاق مورد نظر بیشتر باشد. برای این منظور، بایستی هنگام محاسبه‌ی فضای اتاق، ارتفاع را نیز در نظر گرفت. به‌طور مثال، یک دستگاه تصفیه‌ی هوا با ظرفیت ۴۵۰ تا ۵۰۰ متر مکعب، می‌تواند برای اتاقی با ۳۰۰ متر مکعب فضا و ۹ متر ارتفاع مناسب باشد.
2. عملکرد دستگاه تصفیه هوا
عملکرد کلی دستگاه براساس دو معیار سنجیده می شود:
- نرخ تحویل (CADR): این نرخ نشان می‌دهد که سرعت عملکرد دستگاه چقدر بوده و چه مقدار هوای تصفیه شده از دستگاه خارج می‌شود. هرچه این نرخ بالاتر باشد، ظرفیت تصفیه‌ی دستگاه نیز بالاتر است. می توان براساس فضای اتاق مورد نظر، دستگاهی با نرخ تحویل بالاتر انتخاب نمود.
- تهویه در ساعت (ACH): این معیار نشان می‌دهد که دستگاه، در هر ساعت چند بار هوای اتاق را به طور کامل تصفیه می‌کند. به طور مثال، اگر دستگاهی دارای ACH چهار باشد، بدین معناست که هر 15 دقیقه یک بار هوای اتاق را کاملا تصفیه می‌نماید. در شهرهای بزرگ که آلودگی زیادتر می‌باشد، بهتر است دستگاه دارای ACH چهار باشد.
لازم به ذکر است که حتی اگر دستگاه تصفیه هوا دارای نرخ تحویل و فضای پوشش (CADR) بالایی نیز باشد، اما تهویه در ساعت (ACH) آن پایین باشد، باید به عملکرد کلی آن شک کرد و از خرید آن خودداری نمود. زیرا که علاوه بر CADR، حتما باید ACH آن نیز بالا باشد.
3. فناوری
فناوری مورد استفاده در دستگاه تصفیه هوا به دو بخش کلی زیر تقسیم می‌شود:
- اکتیو (Active): دستگاه هایی با این نوع فناوری، با آزاد کردن عامل‌هایی در فضا، آلاینده‌های موجود در هوا را یونیزه کرده و باعث رسوب آن‌ها می‌شود. اما باید توجه داشت که دستگاه‌های با فناوری اکتیو و یونیزاسیون، چنانچه Ozone-safe نباشند، گاز اوزون ساطع می‌کنند و به همین دلیل، این نوع دستگاه‌ها برای داخل منزل مناسب نبوده و برای ریه ضرر دارند.
- پسیو (Passive): این نوع فناوری، به کمک فیلترهای موجود در دستگاه، آلاینده‌ها را جذب کرده و گاز اوزون نیز آزاد نمی‌کند. بنابراین، این نوع دستگاه‌ها برای استفاده در محیط منزل گزینه‌های بهتری خواهند بود.
4.فیلتر
فیلترها آلاینده‌هایی مانند پشم و پرز، غبار، دود، بو و سایر موارد مضر موجود در هوا را به خود جذب می‌کنند. اما قبل از آن، دستگاه تصفیه باید دارای یک پیش‌فیلتر باشد تا ذرات نسبتا درشت، مانند مو را در همان مرحله‌ی ورود هوا به دستگاه دفع نماید. بنابراین، نوع و کیفیت فیلترهای به‌کار رفته در دستگاه، نقش مهمی دارد.
نکته: پیش از هر چیز بهتر است به این نکته توجه داشته باشید که دستگاه انتخاب شده، دارای نشانگر تعویض فیلتر باشد تا زمان دقیق تعویض فیلتر را به شما اطلاع دهد. زیرا برای افزایش عمر و عملکرد دستگاه لازم است فیلترهای آن هر از چندگاهی (معمولا ۴ تا ۵ ماه) تعویض شود.
انواع فیلترها:
1.فیلتر هپا (HEPA):
این فیلتر که از اهمیت بالایی برخوردار است، می‌تواند بیش از 99.97 درصد از ذرات آلاینده‌ی هوا را بزداید. میزان عملکرد این فیلتر بستگی به ضخامت فیلتر و قطر فایبرهای تشکیل دهنده آن دارد. فیلتر هپا، به دلیل داشتن قابلیتِ جذب ویروس، باکتری، میکروب و ذرات ریز، به عنوان معروف‌ترین فیلتر در کاربردهای بیمارستانی، اتاق عمل و اتاق‌های تمیز شناخته شده است. اما از معایب آن، نیاز به تعویض مداوم فیلتر می‌باشد که هزینه‌ی نسبتا سنگینی در پی دارد.
2. فیلتر کربن فعال (Activated Carbon):
کربن پس از واکنش با اکسیژن، تبدیل به کربن اکتیو می‌شود. این فیلتر که با محیط زیست نیز سازگاری دارد، باعث جذب بالای آلاینده‌ها، حذف مواد شیمیایی، گازها و بوهای نامطبوع موجود در هوا مانند دود و بوی سیگار می‌شود.
3. اشعه ماوراء بنفش یا UV:
این لامپ که اشعه ماوراء بنفش تولید می‌کند، خاصیت ضد عفونی کنندگی بالایی داشته و ویروس ها (تا 97.6 درصد)، باکتری ها و قارچ های موجود در هوا را به طور موثری از بین می برد. این نور برای چشم انسان ضرری ندارد.
4. ژنراتور یونی (مولد یون منفی):
از آنجایی که بیشتر آلاینده‌ها و مواد انرژی‌زای معلق در هوا دارای بار مثبت هستند، این مولد، با تولید یون منفی و جذب مغناطیسیِ آلاینده های معلق در هوا، آن ها را به هم چسبانده و خنثی می‌کند. فیلترهای یونی معمولاً در دستگاه‌های تصفیه هوای تجاری بکار برده می‌شوند.
5. فیلتر پلاسما (ESP):
این فیلتر، دارای خاصیت بار الکتریکی (الکتریسیته ساکن) بوده و ذرات معلق در هوا را جذب می‌کند.
6. فیلتر نانو پلاسما:
این فیلتر که در آن از تکنولوژی نانو استفاده شده، قابلیت جذب الکتریکی ذرات آلرژی زا و دوده هوا را داراست. ذرات نانو در واقع یون‌های قدرتمندی هستند که از مولکول‌های آب ایجاد شده و طول عمر بالایی دارند. ذرات نانو می‌توانند به الیافِ پرده‌ها، مبلمان و همچنین گوشه‌های اتاق نفوذ کرده و بمنظور بوزدایی و حذف آلودگی ها، ذرات آلرژی زا را جذب نمایند. ذرات نانو به این دلیل که از طریق رطوبت مایع شده درونی هوا تولید می شود، نیازی به منبع آب در دستگاه نداشته و پس از تولید، همراه با جریان هوا در محیط پراکنده می‌گردد. لازم به ذکر است که وجود فیلتر نانو، سبب افزایش قیمت تصاعدی دستگاه‌های مجهز به این فیلتر گردیده است.
7. فیلتر TIO2 یا فیلتر دی اکسید تیتانیوم یا کاتالیزر نوری:
این فیلتر که از ماده نیمه رسانای دی اکسید تیتانیوم ساخته شده، همراه با لامپ UV از آخرین و پیشرفته‌ترین فیلترهای موجود در دنیا می‌باشد. این فیلتر، بهترین جاذب آلاینده‌های گازی شکل ناشی از خودروها و بخارات شیمیایی مانند بنزن بوده و مانع از فعال شدن ویروس می‌شود.
5. سروصدا و مصرف انرژی
هر چه صدای دستگاه کمتر باشد آرامش بیشتری خواهید داشت. معمولا میزان صدای تولیدی دستگاه، در مشخصات دستگاه با دسی‌بل (db) مشخص شده است. همچنین بهتر است به میزان مصرف برق و بهینه بودن و برچسب مصرف انرژی دستگاه نیز توجه نمایید؛ زیرا دستگاه شبانه‌روز کار می‌کند و این موضوع می‌تواند باعث مصرف بالای انرژی و درنتیجه صدور مبلغ بالای قبض برق شود.
چند نکته:
- در صورت باز بودن در و پنجره، دستگاه تصفیه‌ی هوا تأثیر چندانی نخواهد داشت.
- یک دستگاه قابل حمل تنها برای یک اتاق مناسب بوده و کل خانه را پوشش نمی‌دهد.
- اطمینان حاصل کنید که دستگاه دارای گارانتی، خدمات پس از فروش بوده و تعویض فیلترها به آسانی صورت گیرد.
- برای اینکه دستگاه تصفیه‌ی هوا بازدهی مطلوبی داشته باشد، بایستی همیشه روشن باشد.
- دستگاه‌هایی که قیمت پایین‌تری دارند ممکن است به نسبت، عملکردی ضعیف‌تر و احتمالا در آینده دارای هزینه‌ی بالاتری باشند. این خرج‌ها می‌تواند شامل هزینه‌ی فیلترها و مصرف برق باشد.
